Nevşehir’de, kalenin güneyinde, şehre hâkim bir tepede, Güre Yolu Sokak'ta bulunan Meryem Ana Kilisesi, Cumhuriyet mahallesinde yaşayan Ortodoks mezhebine mensup Hristiyan azınlık tarafından 1849 yılında yaptırılmış; 1924 yılındaki mübadele dönemine kadar yine yörede yaşayan Rum azınlık tarafından kilise olarak kullanılmıştır. Kilise cumhuriyet döneminde 33 yıl devlet hapishanesi (1950-1983) olarak kullanılmış daha sonra terk edilmiştir. Orijinalde doğu-batı doğrultusunda üç neftli, bazilikal planlı bir kilisedir. Neftler birbirinden sütunlarla ayrılmaktadır. Yapının doğusunda iç ve dıştan yuvarlak üç apsis bulunur. Yapının kuzeydoğu ve güney doğusunda ise doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı ve apsisli, küçük boyutta iki küçük şapel yer alır. Kilisenin batı ile güneyinde "L" biçiminde uzanan bir narteks vardır. Yapının üst katında, kuzey, güney ve batıda “U” biçimi galeri yer alır. Yapının batı ve güneyinde "L" biçiminde bir avlusu vardır. Yapının avlusunun güneyinde ise üç bölümlü müştemilat dikkati çeker.

Meryem Ana Kilisesine, mimari özelliklerinin yanı sıra, değerine değer katan birbirinden eşsiz duvar resimleri ve kalem işi bezmeleri üzerindeki zararlı katmanları (çimento-kireç vb. sıva ve badana) bilimsel ve teknolojik yöntemlerimiz ile uzattırıp, gün yüzüne çıkarıp yapının değerine değer kazandırdık. 

Bu eşsiz yapıyı geçmişten gelen bakımsızlık, kötü kullanım, Vandalizm, iklimsel etkenler, kilisenin bir dönem hapishane olarak dönüştürülüp kullanılması sonrasında atıl durumda kalması gibi olumsuzluklar sonucunda mimari yapıda ve yapı yüzeylerinde oluşan bozulmaları ilk olarak koruma ilkemizle ortadan kaldırıp sonrasında özgün malzeme niteliğine sağdık kalarak minimum tamamlar ile özgün görünümünü yeniden kazandırdık. 

Meryem Ana kilisesi konservasyon ve restorasyon çalışmalarımızı alanında deneyim sahibi; restoratör, konservatör, mimar, inşaat mühendisi, tekniker ve ressamlardan oluşan 60 kişilik kadromuz ile bilimsel ve teknolojik imkanlarımızı kullanarak rekor sürede tamamladık. Bir zamanlar atıl durumda kaderine terk edilmiş bu yapı şimdi müze olarak turistlere, bilim insanlarına hizmet edecek olmasını sağlayan bu çalışmanın bir parçası olmaktan Barlas restorasyon olarak gurur duyuyoruz...

İşveren: Kayseri Rölöve Anıtlar Kurulu

Yüklenici Firma: Nazal İnş. Proje Turizm Org. San. ve Ticaret. A.Ş.
Alt Yüklenici: Barlas Restorasyon Mim. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.